Co to jest czynny żal?
Przepisy prawa podatkowego określają szereg powinności wobec podatników - dotyczą one zarówno podatku od nieruchomości, jak i szeregu innych danin, m.in. podatku dochodowego czy podatku od spadków i darowizn. Niedopełnienie obowiązków w tym zakresie właściwie zawsze wiąże się z konsekwencjami - czy to z odsetkami za zwłokę, czy karami grzywny, czy mandatem, a nawet podlega karze pozbawienia wolności w przypadku poważnego przestępstwa skarbowego. Przepisy Kodeksu karnego skarbowego wyraźnie określają, co grozi za poszczególne uchybienia.
Przegapiony termin płatności podatku czy inne zaniedbanie spraw podatkowych nie zawsze jednak wynika ze złej woli właściciela nieruchomości. Z tego względu ustawodawca zdecydował się na powołanie instytucji czynnego żalu.
Ujmując rzecz w skrócie, czynny żal to sposób na uniknięcie kary za niedopełnienie obowiązków podatkowych. Definicję instytucji czynnego żalu znajdujemy w Kodeksie karnym skarbowym.
Czynny żal - definicja prawna
Art. 16 § 1 Kodeks karny skarbowy:
Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.
Gdy w grę wchodzi podatek od nieruchomości, czynny żal pozwala właścicielom, użytkownikom wieczystym oraz samoistnym posiadaczom uniknąć konsekwencji, gdy obowiązek podatkowy nie został dopełniony z niewiedzy czy zwykłego przegapienia terminu.
Czasem uchybienie, które podlega karze, nieraz nie wynika wprost z winy podatnika. Taką sytuacją jest np. przegapiony przez spadkodawcę obowiązek podatkowy - należy bowiem pamiętać, iż spadkobierca dziedziczy po zmarłym nie tylko majątek, w tym wypadku nieruchomość, ale też długi i obowiązki. Czynny żal daje nowemu właścicielowi szansę na uniknięcie kary, o ile oczywiście ureguluje zaległości zmarłego - odpowiednio do czasu trwania obowiązku podatkowego.
Czynny żal podatek od nieruchomości: w jakich okolicznościach można złożyć?
Nabycie nieruchomości czy wybudowanie domu wiąże się z różnymi formalnościami, o których właściciele czasem nie zdają sobie sprawy. Czynny żal może być sposobem na uniknięcie kary m.in. w następujących okolicznościach:
- spóźnienie z zapłatą podatku od nieruchomości,
- niezłożenie deklaracji DN-1 (osoby prawne) lub informacji IN-1 (osoby fizyczne) po nabyciu nieruchomości lub wybudowaniu budynku,
- przekroczenie terminu złożenia powyższych dokumentów.
Aby czynny żal był skuteczny, musi być właściwie sporządzony i złożony w odpowiednim czasie. Tylko wtedy podatnik ma szansę uniknąć konsekwencji określonych przepisami Kodeksu karnego skarbowego.
Kiedy czynny żal jest skuteczny?
Z zacytowanej wcześniej definicji czynnego żalu wprost wynikają warunki, które muszą być spełnione, by mógł zostać rozpatrzony pozytywnie:
Złożenie po popełnieniu czynu zabronionego. Czynny żal jest skuteczny, jeśli okoliczności skutkujące nałożeniem kary przez urząd skarbowy, już nastąpiły. Czynnego żalu nie można złożyć, jeśli podatnik dopiero zamierza np. spóźnić się z dopełnieniem obowiązku zapłaty podatku i chce uniknąć kary (w tej sytuacji ma do dyspozycji inne rozwiązania, np. wniosek o odroczenie terminu płatności podatku od nieruchomości).
Zawiadomienie organu ścigania o popełnieniu czynu zabronionego.
Podaniu istotnych okoliczności. To ważny punkt czynnego żalu, o którym niestety podatnicy często zapominają lub z różnych przyczyn nie chcą ujawniać, dlaczego doszło w ich przypadku do popełnienia czynu zabronionego. Tymczasem istotne okoliczności to jeden z najważniejszych punktów, bez którego czynny żal nie zostanie pozytywnie rozpatrzony.
Złożenie czynnego żalu nie będzie skuteczne, jeśli:
- podatnik jest w trakcie postępowania kontrolnego,
- organy podatkowe udokumentowały już popełnienie przestępstwa, a podatnik otrzymał wezwanie w związku z popełnieniem czynu zabronionego,
- podatnik do popełnienia przestępstwa skarbowego zorganizował grupę osób.
W powyższych przypadkach urząd skarbowy nie uzna czynnego żalu.
Należy też pamiętać, iż czynny żal nie zwalnia podatnika z obowiązku zapłaty podatku wraz z odsetkami. Po popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia podatnik musi nie tylko uregulować swoje zobowiązanie podatkowe, ale też powiadomić organ powołany do ścigania. Jeśli sprawca po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o nim organ skarbowy, ma dużą szansę na uniknięcie konsekwencji. Takim organem może być nie tylko urząd skarbowy, ale też np. urzędy celne, Straż Graniczna, Centralne Biuro Antykorupcyjne, a nawet Policja i Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Jak napisać czynny żal?
Czynny żal powinien mieć zwięzłą i konkretną formę. Należy w nim zawrzeć informacje, dzięki którym organ skarbowy będzie mógł ocenić, czy odpowiedzialny za wykroczenie skarbowe sprawca może uniknąć kary.
Czynny żal należy napisać zgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy, ujawniając istotne okoliczności związane z popełnionym czynem zabronionym. Bez wytłumaczenia, dlaczego podatnik popełnił wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe, czynny żal nie będzie skuteczny.
Czynny żal: podatek od nieruchomości.
Przykładowo przegapiony termin płatności podatku, o którym mowa w przepisach ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, może zostać uzasadniony natłokiem obowiązków, trudną sytuacją działalności gospodarczej, a nawet... zapominalstwem podatnika. Zaległy podatek należy zapłacić jak najszybciej - najlepiej zanim jeszcze złożymy czynny żal.
W czynnym żalu należy ujawnić w szczególności osoby współdziałające w związku z popełnionym czynem zabronionym. Należy jednak podkreślić, iż podatnik nie uniknie kary za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, jeśli do jego popełnienia organizował grupę osób.
Czynny żal podatek od nieruchomości - wzór z omówieniem
Nie ma urzędowego wzoru czynnego żalu. Nie określa go ani Kodeks karny skarbowy, ani żaden inny akt prawny. Jednak by uniknąć kary za popełniony czyn, należy zawrzeć w czynnym żalu następujące punkty:
- dane osoby składającej czynny żal,
- adresat - naczelnik urzędu skarbowego,
- nagłówek: Zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego,
- charakter popełnionego czynu zabronionego,
- istotne okoliczności,
- osoby współdziałające w popełnieniu czynu zabronionego (jeśli były),
- informacja, czy popełniony czyn (niezłożenie deklaracji, brak zapłaty podatku od nieruchomości itd.) został naprawiony. Jeśli tak się nie stało, podatnik musi określić, kiedy i w jaki sposób ureguluje swoje zobowiązanie podatkowe lub dopełni innego obowiązku związanego np. ze złożeniem deklaracji podatkowej.
Jeśli brak zapłaty podatku w terminie wyznaczonym w przepisach , niezłożenie deklaracji podatkowej czy inne przestępstwo skarbowe lub wykroczenie miało charakter incydentalny, warto napisać o tym treści czynnego żalu. Organ powołany do rozpatrzenia zawiadomienia będzie bardziej skłonny do pozytywnej decyzji w sprawie czynu zabronionego, jeśli zdarzył się podatnikowi pierwszy raz.
Czynny żal powinien zostać opatrzony podpisem osobistym lub elektronicznym - zależnie od formy, w jakiej pismo zostało złożone.
Załączniki do czynnego żalu
Czynny żal składany do urzędu skarbowego powinien dodatkowo dokumentować uiszczenie zaległości lub dopełnienie wymaganych obowiązków. Do zawiadomienia należy dołączyć np. potwierdzenie zapłaty wymaganej należności, najpóźniej w terminie wyznaczonym przez urząd.
Do kogo adresować czynny żal?
Czynny żal składamy do urzędu skarbowego. W przypadku podatku od nieruchomości - właściwego według miejsca położenia przedmiotu opodatkowania. To istotna informacja ze względu na fakt, iż kwestią m.in. określania stawki podatku od nieruchomości zajmuje się urząd gminy lub dzielnicy. Do tego organu składane są też informacja IN-1 oraz deklaracja DN-1. Jednak sprawami dochodzenia zaległości podatkowych zajmuje się urząd skarbowy.
Jak złożyć czynny żal do urzędu skarbowego?
Czynny żal można złożyć w urzędzie skarbowym w tradycyjnej formie papierowej, za pośrednictwem poczty lub osobiście. Alternatywą dla klasycznej drogi kontaktu z urzędem jest elektroniczny czynny żal. W takim wypadku dokument składamy za pomocą profilu ePUAP lub Portalu Podatkowego. Należy przy tym pamiętać o pobraniu urzędowego poświadczenia odbioru (UPO).
W jakim terminie złożyć czynny żal?
W Kodeksie karnym skarbowym termin złożenia zawiadomienia o popełnieniu czynu zabronionego nie został określony. Ważne, by czynny żal złożyć przed rozpoczęciem przez organ ścigania czynności służbowej mającej na celu ujawnienie wykroczenia skarbowego. Za późno będzie także w czasie trwania czynności sprawdzającej, czy dotrzymane są terminy płatności podatku.
Wypełnij deklarację on-line
